Ἀξιότιμε Κύριε Ὑπουργέ,
Ἡ Ἑταιρεία Ἑλλήνων Φιλολόγων (Ε.Ε.Φ) ἐκφράζει τὴν ἐντονώτατη διαμαρτυρία της γιὰ τὴν διαφαινομένη ὑποβάθμιση τῆς διδασκαλίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ Γραμματείας στὸ Γυμνάσιο καὶ στὸ Λύκειο.
Ἡ Ἑταιρεία Ἑλλήνων Φιλολόγων, τὸ ἀρχαιότερο καὶ μὲ σταθερὴ προσφορὰ στὴν Ἑλληνικὴ Ἐκπαίδευση φιλολογικὸ Σωματεῖο στὴν χώρα μας, ἔχει, ὅπως καὶ ἄλλες συναφεῖς Ἑταιρεῖες καὶ οἱ Φιλοσοφικὲς Σχολὲς τῶν Πανεπιστημίων, κατ’ ἐπανάληψιν ἀναδείξει τὴν ἀξία τῆς γνώσεως τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ τῶν διαχρονικῶν ἀξιῶν ποὺ ἐμπεριέχονται στὰ κείμενα τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας.
Ἡ ἀνάγκη γιὰ τὴν ἀνάδειξη τῆς πνευματικῆς καὶ ἀνθρωποπλαστικὴς ἀξίας, ποὺ προσφέρει ἡ διδασκαλία τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Λογοτεχνίας καὶ ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὶς νεώτερες γενεὲς τῶν Ἑλλήνων, γίνεται ἐπιτακτικότερη σήμερα μετὰ τὶς ἀνέρειστες - εὐτυχῶς περιορισμένες - ἐπιθέσεις ποὺ ἔχουν δεχθῆ τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ ἀπὸ ὁμάδα Πανεπιστημιακῶν: α) ἀπὸ 56 Μέλη ΔΕΠ ( μὴ κλασσικοὺς φιλολόγους), οἱ ὁποῖοι πρότειναν τὴν ὁλοσχερῆ κατάργηση τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὸ Γυμνάσιο καὶ β) ἀπὸ τὸν Πρόεδρο τῆς Ἐθνικῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου γιὰ τὴν Παιδεία, Καθηγητὴ τῆς Νεότερης καὶ Σύγχρονης Ἱστορίας κ. Ἀντώνη Λιάκο. Ὁ κ. Λιάκος, σὲ πρόσφατο «ὑπόμνημά» του ( « Ἐμεῖς καὶ τὰ Ἀρχαία », περ. ΧΡΟΝΟΣ ἀρ.38) προτείνει ὡς κατακλείδα « κατάργηση τῆς διδασκαλίας ἀρχαίου κειμένου στὸ Γυμνάσιο, προαιρετικὴ ἐνίσχυσή της στὸ Λύκειο - γιὰ τὰ παιδιὰ ποὺ κατευθύνονται πρὸς τὶς ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες. Εἰσαγωγὴ ἑνὸς πολύμορφου μαθήματος κλασικῶν σπουδῶν - διατομὴ ἱστορίας καὶ πολιτισμοῦ, γραμματολογίας καὶ τέχνης » .
Ὁ ἐν λόγῳ Καθηγητὴς σὲ ἀντικατάσταση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, τὰ ὁποῖα κατ’ αὐτὸν πρέπει νὰ διδάσκωνται ὡς «ξένη γλώσσα»(!) μόνον τὰ δύο χρόνια τοῦ Λυκείου καὶ ἀποκλειστικὰ στοὺς μαθητὲς ποὺ κατευθύνονται στὶς ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες, προτείνει τὴν εἰσαγωγὴ διατομῆς μαθημάτων γιὰ τὴν ἱστορία καὶ τὸν πολιτισμὸ μὲ νεφελῶδες περιεχόμενο. Ἀγνοεῖ ὅμως ὅτι μία ὀρθὴ διδακτικὴ προσέγγιση ἀρχαίου ἑλληνικοῦ κειμένου ἀπὸ καλὰ προετοιμασμένους ἐκπαιδευτικοὺς ἀναδεικνύει τὶς κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικὲς καὶ αἰσθητικὲς ἀξίες ποὺ ἐμπεριέχονται στὸ ἴδιο τὸ διδασκόμενο κείμενο καὶ σὲ ἄλλες σχετικὲς πηγές, ποὺ μπορεῖ ὁ διδάσκων νὰ ἀναφέρη, χωρὶς νὰ
χρειάζεται ἡ ἀντικατάσταση τοῦ πρωτοτύπου κειμένου ἀπὸ ἀμφιβόλου ποιότητας «διατομὴ μαθημάτων». Τὸ μάθημα τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας, ὅπως καὶ τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν, πρέπει νὰ προσφέρεται αὐτοτελῶς μὲ προσεγμένα καὶ πρόσφορα γιὰ τὴν ἡλικία τῶν μαθητῶν ἐγχειρίδια. Ἡ βιωματικὴ προσέγγιση τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ (ἐπίσκεψη Μουσείων κ.τ.λ.) μπορεῖ νὰ γίνεται ἐπικουρικά, ἀλλὰ ὄχι ὡς ἀντικατάσταση τοῦ μαθήματος τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο.
Οἱ χωρὶς ἐπιστημονικὴ τεκμηρίωση ἀρνητικὲς ἀπόψεις τῶν παραπάνω Ἐκπαιδευτικῶν γιὰ τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικά ἔχουν διατυπωθῆ ἤδη ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ ՚70 στὴ χώρα μας, ἔχουν ἀποτύχει στὴν πράξη καὶ ἀποδοκιμασθῆ ἀπὸ τὴν συντριπτικὴ πλειοψηφία τῆς ἐκπαιδευτικῆς κοινότητας καὶ τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας. Ἐνδεικτικές, ἀνάμεσα σὲ ἄλλα, εἶναι οἱ περίπου σαράντα χιλιάδες ὑπογραφὲς πού, σὲ σύντομο χρονικὸ διάστημα μετὰ τὴν πρόταση τῶν 56 γιὰ τὴν κατάργηση τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας στὸ Γυμνάσιο, ἔχουν συγκεντρωθῆ - καὶ ὁ ἀριθμός των συνεχῶς αὐξάνεται.
Ἡ ἀξία τῆς διδασκαλίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ Γραμματείας γιὰ τοὺς Νεοέλληνες ἔχει ὑπογραμμισθῆ ἀπὸ τὴν Ε.Ε.Φ. ( καὶ ὄχι μόνον ) μὲ τὶς ἑξῆς, συνοπτικά, πανθομολογούμενες διαπιστώσεις, οἱ ὁποῖες ἀνατρέπουν τὶς ἀνιστόρητες καὶ ἀβάσιμες ἀπόψεις τοῦ περιορισμένου κύκλου τῶν ἀρνητῶν τῆς χρησιμότητας τῆς διδασκαλίας τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας:
1) Ἡ σημασία τῆς γνώσεως τῆς Ἀρχαίας γιὰ τὴν Νέα Ἑλληνικὴ εἶναι ἀναμφισβήτητη. Ἡ Νέα Ἑλληνικὴ ἀποτελεῖ τὴν ἄμεση συνέχεια τῆς Ἀρχαίας, μὲ οὐσιαστικὲς ὁμοιότητες στὸ τυπικὸ καὶ τὴν δομή, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἰταλικὴ καὶ τὶς ἄλλες λατινογενεῖς γλῶσσες, οἱ ὁποῖες εἶναι σαφῶς πιὸ ἀπομακρυσμένες ἀπὸ τὴν λατινική. Ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ συμβάλλει καθοριστικὰ στὸν ἐμπλουτισμὸ τοῦ λεξιλογίου, στὴν κατανόηση τῆς ἐτυμολογίας τῆς Νέας Ἑλληνικῆς, στὴν ἐνίσχυση τῆς κριτικῆς σκέψεως καὶ ὡς ἐκ τούτου στὴν σαφήνεια στὸν προφορικὸ καὶ γραπτὸ λόγο. Οἱ ἐλλείψεις αὐτὲς στὴν ἐπικοινωνία τῶν νεωτέρων γενεῶν τῶν Ἑλλήνων παρατηρήθηκαν ἐντονώτατα μετὰ τὴν κατάργηση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὴν δεκαετία τοῦ ՚70.
2) Πλῆθος ἑλληνικῶν λέξεων ἔχουν ἐπιβιώσει αὐτούσιες (ἁπλὲς ἢ σύνθετες) στὶς σύγχρονες εὐρωπαϊκὲς γλῶσσες καὶ στὴν ἐπιστημονικὴ ὁρολογία, καθιερώνοντας τὴν Ἑλληνικὴ μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ ὡς οἰκουμενικὴ γλῶσσα. Λόγω τῆς ἀξίας των τὰ Ἀρχαῖα Ἑλληνικὰ διδάσκονται σὲ πολλὲς εὐρωπαϊκὲς χῶρες ἀπὸ τὸ πρωτότυπο. Προσπάθειες καταργήσεως τῆς διδασκαλίας των προκαλοῦν ἰσχυρὲς ἀντιδράσεις, ὅπως συνέβη στὴν Γαλλία, καὶ ἀπορρίπτονται ἀπὸ τὴν κοινωνία. Πρόσφατο παράδειγμα ἡ Δανία.
3) Δὲν εἶναι δυνατὴ ἡ γνώση τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς στὸ Λύκειο καὶ μάλιστα σὲ δύο μόνον τάξεις ὡς ξένη γλώσσα. Ὅπως ἀπέδειξε καὶ ἡ ἐμπειρία ἀπὸ τὴν κατάργηση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο τὸ 1976 μὲ τὶς ἀρνητικές της συνέπειες, ἡ διδασκαλία τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας εἶναι ἀποδοτικώτερη σὲ μαθητὲς νεωτέρας ἡλικίας, ὥστε νὰ ἐπιτυγχάνεται σὲ μεγαλύτερες τάξεις ἡ ἐμβάθυνση στὶς ἀξίες τοῦ κειμένου. Ἐξ ἄλλου, κατάργηση τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν στὸ Γυμνάσιο ἀπὸ τὸ πρωτότυπο θὰ στερήσει τοὺς μαθητὲς ποὺ δὲν θὰ συνεχίσουν τὶς σπουδές των στὸ Γενικὸ Λύκειο τῆς εὐκαιρίας νὰ διδαχθοῦν παλαιότερες μορφὲς τῆς Γλώσσας μας καὶ νὰ κατανοήσουν τὴν συνέχειά της.
Ἂν νομοθετηθῆ κατάργηση τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας ἀπὸ τὴν Γενικὴ Παιδεία, οἱ μαθητὲς καὶ αὐριανοὶ ἐνεργοὶ πολῖτες θὰ στερηθοῦν ἀπὸ τὰ παραπάνω εὐεργετήματα, πνευματικά, ἠθικὰ καὶ πολιτισμικά, ποὺ τοὺς προσφέρει ἡ γνώση τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν.
Κύριε Ὑπουργέ,
Μὲ βάση τὶς δοκιμασμένες αὐτὲς ἀπόψεις ζητοῦμε, μαζὶ μὲ πολλοὺς ἀκόμη Ἕλληνες πολῖτες, νὰ μὴν καταργηθῆ ἀλλὰ οὔτε καὶ νὰ περιορισθῆ ἡ διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν ἀπὸ τὸ πρωτότυπο στὸ Γυμνάσιο, νὰ μὴν καταργηθῆ ἀπὸ τὴν Γενικὴ Παιδεία στὸ Λύκειο καὶ βεβαίως νὰ μὴν περιορισθῆ ἐλιτίστικα στὶς κλασσικὲς τάξεις. Προτείνουμε τὴν οὐσιαστικότερη διδασκαλία τῆς Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Γλώσσας καὶ Γραμματείας ὡς μαθημάτων Γενικῆς Παιδείας στὶς ὧρες ποὺ ἕως σήμερα διδάσκονται, ἀλλὰ μὲ προσφορώτερα καὶ ἐλκυστικότερα γιὰ τοὺς μαθητὲς ἐγχειρίδια , καθὼς
καὶ μὲ συστηματικὴ ἐπιμόρφωση τῶν συναδέλφων-φιλολόγων, ἰδιαίτερα τῶν νεωτέρων. Τὰ μέτρα αὐτὰ φρονοῦμε ὅτι εἶναι τὰ ἀπαραίτητα γιὰ τὴν βελτίωση τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν.
Ὁ Πολιτισμὸς εἶναι ἡ μεγαλύτερη προβολὴ τῆς Ἑλλάδος καὶ οἱ Ἀνθρωπιστικὲς Ἐπιστῆμες, μὲ ἐπίκεντρο τὴν Ἑλληνικὴ Γλῶσσα καὶ Λογοτεχνία στὴν διαχρονία τους, δίδουν τὸ στίγμα τοῦ πολιτισμοῦ μας στὸν σύγχρονο κόσμο.
Μετὰ τιμῆς
ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γεωργία Ξανθάκη-Καραμάνου
Α΄ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εὐάγγελος Μουτσόπουλος
Β΄ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γεώργιος Βασίλαρος
ΓΕΝΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΥΣ: Γεώργιος Μανουσόπουλος
ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΥΣ: Νάντια Παναγουλέα-Κυριαζοπούλου
ΤΑΜΙΑΣ: Κωνσταντῖνος Δάλκος
ΚΟΣΜΗΤΩΡ: Βασίλειος Κωνσταντινόπουλος
ΜΕΛΗ: Ἀντώνιος Βράκας, Ἰωάννης Νάστος, Σπυρίδων Παργινός, Χρῖστος Πολάτωφ,
Ἰωάννα Σπηλιοπούλου